สมุนไพรไทยกับสุขภาพ โดย…บ้านคุณหมอ
ชื่ออื่นๆเช่น ผักกุ่ม,ต้นก่าม,Crateva odora Buch.-Ham.
ชื่อวิทยาศาสตร์ Crateva adansonii DC. วงศ์ CAPPARACEAE.
เป็นสมุนไพรไทยไม้ยืนต้นขนาดเล็ก
ใบ เป็นใบประกอบแบบมีนิ้วมือ มีใบย่อย 3 ใบ ใบย่อยรูปรี หรือรูปไข่ปลายแหลมหรือเรียวแหลม โคนแหลมหรือสอบแคบขอบเรียบ ใบย่อยที่อยู่ด้านข้างโคนใบเบี้ยว
ดอก ดอกออกเป็นช่อ ออกตามง่ามใบใกล้ปลายยอดกลีบเลี้ยงรูปรี เมื่อแห้งมักเป็นสีส้ม กลีบดอกสีขาวอมเขียวแล้วค่อยๆเปลี่ยนเป็นสีเหลืองหรือชมพูอ่อน รูปรี โคนกลีบเป็นเส้นคล้ายก้านเกสรตัวผู้สีม่วง
ผล เป็นรูปกลม เปลือกมีจุดแต้มสีน้ำตาลอมแดง เมื่อแก่เปลือกเรียบ
เมล็ด รูปคล้ายเกือกม้าหรือรูปไต
สรรพคุณ
ราก แก้มานกษัยอันเกิดแต่กองลม แก้บวม บำรุงธาตุไฟ แก้อาเจียน ขับลม แก้บุพโพอันผูกรวมกันเข้าเป็นกลุ่ม
เปลือก ขับลม แก้นิ่ว บำรุงไฟธาตุ ช่วยย่อยอาหาร ช่วยเจริญอาหาร บำรุงหัวใจ แก้บวม คุมธาตุ แก้ลงท้อง แก้โรคผิวหนัง
กระพี้ ทำให้ขี้หูแห้งออกมา แก้ริดสีดวง
แก่นแก้ริดสีดวงผอมเหลือง แก้มานกษัย แก้นิ่ว
ใบ ขับลม แก้พยาธิผิวหนัง กลากเกลื้อน ตะมอย ทำให้เหงื่อออก ทำให้เจริญอาหาร ช่วยย่อยอาหาร บำรุงหัวใจ
ดอก แก้เจ็บตา เจ็บในคอ
ผล แก้ไข้ร้อนๆหนาวๆ
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ต้านการเกิดนิ่ว กระตุ้นเอนไซม์ pyro-phosphatase ยับยั้งเอนไซม์ acid phosphatase,alkaline phosphatase,glycolate oxidase,lactate เป็นพิษต่อเซลล์