สมุนไพรไทยกับสุขภาพ โดย…บ้านคุณหมอ

จิกนา
ชื่ออื่นๆเช่น ต้นกระโดนโคก,กระโดนทุ่ง,กระโดนน้ำ(หนองคาย),ตอง(เหนือ)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Barringtonia acutangula Gaertn. วงศ์ BARRINGTONIACEAE.
เป็นสมุนไพรไทยไม้ยืนต้นขนาดเล็ก เปลือกลำต้นมีสีน้ำตาลเช้ม มีลักษณะหยาบและหนา ลำต้นมักเป็นป่มปมและมีพูพอนทั่วไป แผ่กิ่งก้านออกและส่วนของปลายกิ่งจะลู่ลง
ใบ ใบอ่อนจะมีสีแดงเรื่อ ยอดอ่อนและใต้ใบอ่อนอาจจะมีขนปกคลุมเล็กน้อย เป็นใบเดี่ยวติดกันเป็นกลุ่มตอนปลายๆกิ่ง ทรงรูปไข่กลับหรือรูปหอกยาวถึง 30 เซนติเมตร ส่วนที่ค่อนไปทางปลายใบจะผายกว้างค่อยๆเรียวสอบไปทางโคนใบ เนื้อใบเนียนแน่นเกลี้ยง ขอบใบจักถี่ๆ ด้านใต้แผ่นใบสีอ่อนหรือจางกว่าด้านบนผิวใบ
ดอก เป็นดอกสีแดงเล็ก มีกลิ่นหอม ออกรวมกันเป็นช่อห้อยย้อยที่ปลายกิ่งยาว 30 เซนติเมตร เกสรตัวผู้สีขาวลักษณะเป็นฝอยและมีมากในแต่ละดอก กลีบดอกสั้นๆ มี 4 กลีบ สีชมพู เกสรหลุดง่าย หลอดท่อรังไข่จะยาวยื่นพ้นกลุ่มเกสรตัวผู้ออกมามาก
ผล เป็นผลรูปสี่เหลี่ยมขนาดกว้าง1-3 เซนติเมตร ยาว 2-6 เซนติเมตร ปลายตัดบริเวณขั้วผล มีกลีบรองดอกติดอยู่ ภายในมี 1 เมล็ด
เมล็ด มีลักษณะรูปไข่ผิวเมล็ดเป็นร่อง

สรรพคุณ
ราก เป็นยาระบาย
ต้น แก้ปวดศีรษะ แก้เลือดออกตามไรฟัน
เปลือกต้น เป็นยาเบ่ื่อปลา แก้ปวดศีรษะ แก้เลือดออกตามไรฟัน
เนื้อไม้ ขับระดูขาว
ใบ แก้ท้องร่วง แก้บิดสมานแผล
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ผลและเมล็ดมีสารประกอบ triterpenoid sapogenins และ saponins หลายชนิด