สมุนไพรไทยกับสุขภาพ โดย…บ้านคุณหมอ

ชื่ออื่นๆเช่น ต้นงิ้ว,หมากนุ่น,งิ้วแดง,งิ้วบ้าน,งิ้วปง,งิ้วปงแดง,สะเน้นระกา,Cotton tree,Kapok tree,Red cotton tree,Red silk-cotton,Shaving brush,Silk cotton tree,Bombax malabaricum DC
ชื่อวิทยาศาสตร์ Bombax ceiba L. วงศ์ BOMBACACEAE.
เป็นสมุนไพรไทยไม้ต้นผลัดใบ ขนาดกลางถึงเกือบใหญ่ จะทิ้งใบหมดก่อนออกดอก ลำต้นและกิ่งมีหนามแหลมคม กิ่งก้านแผ่สาขา เกือบตั้งฉากกับลำต้น
ใบ เป็นใบประกอบรูปนิ้วมือ มีใบย่อย 4-7 ใบ ใบย่อยมีปลายเรียวเป็นติ่งแหลม ขอบใบเรียบโคนใบสอบแคบ หูใบร่วงง่าย ดอกออกเป็นกระจุกตามปลายกิ่ง กระจุกละ 3-5 ดอก โคนกลีบเลี้ยงติดกันเป็นรูปถ้วยแข็งๆสีเขียว ด้านนอกมีขนมันเป็นเงา ที่ปลายหักเป็น 3-4 แฉก แต่ละแฉกมีรูปและขนาดแตกต่างกัน
ดอก กลีบดอกมี 5 กลีบ รูปขอบขนาน แต่ละกลีบยาว สีแดงหรือสีเหลือง เมื่อบานเต็มที่ปลายกลีบจะแผ่ออก และม้วนกลับ เผยให้เห็นเกสรจำนวนมาก โคนก้านเกสรจะติดกันเป็นกลุ่มๆ และติดอยู่กับฐานโคนกลีบดอกด้านใน
ผล เป็นรูปกลมยาว เหมือนลูกนุ่น ภายในมีเมล็ดสีดำ หุ้มด้วยปุยฝ้ายสีขาวมากมาย
สรรพคุณ
ราก บำรุงกำลัง ขับปัสสาวะ เป็นยากระตุ้น ยาบำรุง ทำให้อาเจียน ลงท้อง แก้ฝีเปื่อยพัง แก้บวม แก้ตัวพยาธิ แก้ตกโลหิต
เปลือก แก้ลงท้อง ฝีเปื่อยพัง บวม แก้ตัวพยาธิ แก้ตกโลหิต แก้ท้องเสีย แก้บิด แก้โรคไต ทำให้อาเจียน
หนาม แก้พิษฝีต่างๆ แก้ไข้ ลดความร้อน แก้ไข้พิษ ไข้กาฬ แก้ฝีประคำร้อย
ใบ แก้อักเสบ แก้บวม แก้ฟกช้ำปวด ดับพิษฝี ดับพิษร้อน แก้ต่อมทอลซิลอักเสบ แก้ต่อมน้ำลายอักเสบ แก้หัวลำมะลอก
ดอก ดับพิษไข้ ระงับปวด ระงับประสาท แก้พิษงู แก้น้ำร้อนลวก แก้คัน แก้ปวด แก้ลงท้อง แก้เปื่อยพัง แก้บวม แก้ตัวพยาธิ แก้ตกโลหิต
ผล แก้พิษงู แก้ลงท้อง แก้ฝีเปื่อยพัง แก้บวม แก้ตัวพยาธิ แก้ตกโลหิต
เมล็ด รักษาโรคผิวหนัง แก้โรคมะเร็ง
ยาง แก้ท้องร่วง แก้ระดูตกหนักหรือออกมากเกินไป ยาบำรุง บำรุงโลหิต บำรุงกำลัง เป็นยากระตุ้นความต้องการทางเพศ ห้ามเลือดภายใน ฝาดสมาน ขับน้ำเหลืองเสีย แก้บิด
ไม่ระบุส่วนที่ใช้ ดับพิษฝี อักเสบบวม แก้หัวลำมะลอก หัวดาวหัวเดือน
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ต้านไทอะมีน มีผลต่อลำไส้หนูตะเภายับยั้งเอดส์