สมุนไพรไทยกับสุขภาพ โดย…บ้านคุณหมอ

กระถินเทศ
ชื่ออื่นๆเช่น กระถิน(กลาง),กระถินหอม,คำใต้,ดอกคำใต้(เหนือ),เกากรึนอง(กาญจนบุรี),ถิน(ใต้),บุหงาเซียม(มลายู),บุหงาละสะมะนา(ปัตตานี),บุหงาอินโดนีเซีย(กรุงเทพ),มอนคำ(เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน),Sponge tree,Cassie Flower,Sweet Acacia
ชื่อวิทยาศาสตร์ Acacia farnesiana(L.) Willd วงศ์ LEGUMINOSAE-MIMOSOIDEAE
เป็นสมุนไพรไทยไม้ยืนต้นทรงพุ่ม มีอายุหลายปี ชอบพื้นที่สูงหรือพื้นที่เชิงเขา พบมากทางภาคเหนือ ชาวเขาเรียกว่าดอกคำใต้ ต้องตัดแต่งเป็นพุ่มเพื่อความสวยงาม ชอบอยู่ในที่โล่งแจ้ง
ลำต้น กิ่งมักคดไปมา แต่จะยืดจนเกือบตรงเมื่อเจริญขึ้น ลำต้นมีหนามแหลมคม
ใบ เป็นประกอบแบบขนนกสองชั้น เรียงสลับ โคนก้านใบมีหู ใบแปลงรูปเป็นหนามแหลมตรงละแข็ง 1 คู่
ดอก เป็นแบบช่อกระจุกแน่น ตามง่ามใบ แต่ละช่อประกอบด้วยดอกเล็กๆจำนวนมาก มีสีเหลืองกลิ่นหอม จะออกดอกเมื่ออายุประมาณ 3 ปีขึ้นไป ออกราวเดือนพฤศจิกายนถึงมีนาคม
ผลหรือฝัก รูปทรงกระบอกขนาดเท่านิ้วมือ ลักษณะโค้งเล็กน้อย เมื่อฝักแก่ไม่แตก ภายในมีเมล็ดเรียงกัน 2 แถว ประมาณ 15 เมล็ด รับประทานได้
สรรพคุณ
เปลือก เป็นยาฝาดสมาน แก้ไอ และแก้ริดสีดวงทวาร
ราก แก้โรคไขข้ออักเสบ ทำให้อาเจียน ใช้พอกแก้บวม ต้มรวมกับขิงอมบ้วนปาก แก้เหงือกอักเสบและมีเลือดออก
ดอก แก้เกร็งและเป็นยาฆ่าแมลง
ใบ ใช้เป็นยาพอก
อื่นๆ ยางที่ได้จากลำต้นมีคุณภาพดีนำมาใช้เป็นสารแขวนลอยด้านเภสัชกรรม ฝักนำมาใช้เป็นสีย้อมแบบการใช้น้ำฝาดและน้ำหมึก น้ำมันดอกกระถินใช้แต่งกลิ่นอาหาร เครื่องดื่ม ขนมหวาน และลูกกวาด แต่ต้องใช้ในปริมาณต่ำ ในประเทศฝรั่งเศษปลูกเพื่อใช้ในอุตสาหกรรมทำน้ำหอม
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
เพิ่มอัตราและความแรงในการเต้นของหัวใจ ต้านเชื้อแบคทีเรีย ลดน้ำตาลในเลือด ต้านเชื้อ Mycobacterium ทำให้กล้ามเนื้อมดลูกบีบตัว ทำให้กล้ามเนื้อมดลูกคลายตัว เสริมฤทธิ์ยานอนหลับ ลดความดันโลหิต คลายกล้ามเนื้อเรียบ ลดพฤติกรรมธรรมชาติของสัตว์ทดลอง ลดการอักเสบ ขยายหลอดลม ทำให้หลอดเลือดคลายตัว ยับยั้ง Trysin